Zonnehuisgroep Amstelland kent een lange traditie van onderzoek doen. De toelating als aspirant-lid van Topcare, een jaar geleden, voelde dan ook als een natuurlijke en welkome stap. Afgelopen 1 juli vond de audit voor toetreding als deelnemer plaats, waarbij de auditcommissie positief was over het enthousiasme en de open leercultuur van de Zonnehuisgroep. Lector Robbert Gobbens: ‘Wij zetten alles in om de kwaliteit van leven van onze cliënten te verbeteren. Bij Topcare houdt die ontwikkeling nooit op.’
Kwaliteit van leven, dat betekent bij Zonnehuis Revalidatie in Amstelveen onder andere: ruime eenpersoonskamers en eigen badkamers, waar cliënten makkelijk met hun rolstoel uit de wielen kunnen. De lichte trainingsruimte is door glas ommuurd en kijkt neer op de restauratie een verdieping lager. Een grijze man met perkamenten handen oefent lopen met een rollator. ‘U hoeft hem niet op te tillen’, instrueert zijn begeleidende fysiotherapeute vriendelijk. ‘U kunt er gewoon mee rollen.’
Oefeningen doen
‘De afdeling voor cliënten met dementie is in andere Zonnehuizen, maar veel van de ouderen hier zijn ook vergeetachtig’, vertelt EVV’er Noor van Seijst van de afdeling Revalidatie. ‘We vertellen de mensen dat ze hier met een reden zijn zodat ze zo vaak mogelijk hun oefeningen doen.’ Het is moeilijk om ineens weggerukt te worden uit je dagelijkse bestaan, ziet ze. ‘Maar voor sommige ouderen is hun komst hier het begin van een ander leven – zij keren nooit terug naar hun eigen huis.’
Meer structuur in onderzoek
Sinds 2001 werkt Noor bij de Zonnehuisgroep. Ze maakte mee hoe de onderzoekjes die al lange tijd werden gedaan op de afdelingen, langzaamaan meer structuur kregen en daardoor betere resultaten opleverden. Dat het revalidatiecentrum aanhaakte bij Topcare heeft zeker ook invloed gehad, ziet Noor. Ze is blij met het huidige gestructureerde onderzoek. ‘Mensen worden steeds ouder en de zorg daardoor complexer. Dan kun je niet de zorg blijven geven zoals vroeger: je moet blijven aanpassen. De manier waarop we nu onderzoek doen, draagt daaraan bij.'
Zo deed Noor in het kader van Topcare mee aan een onderzoek naar ‘nabellen’. ‘Als een cliënt naar huis gaat, bellen we altijd na vier weken na. Hoe gaat het nu, loopt het goed met de medicijnen, hoe heeft u uw verblijf ervaren? Twee jaar geleden deden we hier al onderzoek naar. Dat onderzoek herzien we nu, samen met de onderzoeksverpleegkundige.’ Op basis van die ervaring zijn de vragen aangepast. ‘Iedereen van de afdeling kan een cliënt bellen. Dan is het belangrijk dat de vragen helder afgestemd zijn.’
Goede leercultuur
Een paar jaar geleden kwam Robbert Gobbens, lector Gezondheid & Welzijn van Kwetsbare Ouderen, bij de Zonnehuisgroep. ‘Mijn focus is praktijkgericht onderzoek. Zonnehuisgroep Amstelland vond het belangrijk dat er geïnnoveerd werd’, vertelt hij. ‘Er kwam een goede leercultuur, die toewerkte naar het Topcare-predicaat voor geriatrische revalidatiezorg.’ Hans van Willenswaard, psycholoog en manager bij de Zonnehuisgroep, vult aan: ‘In 2012 was de eerste stap dat medewerkers in groepsverband onderzoek gingen doen met een duidelijke wetenschappelijke opzet. Topcare sloot daar mooi op aan.’ In verbetergroepen kijken mensen gezamenlijk naar dingen die beter kunnen, zoals medicatie toedienen of de overdracht van middag- naar avonddienst.
Onderzoekscultuur
Robbert: ‘Je plaatst een grote groep verpleegkunde studenten en een docent in een instelling, en geeft de opdracht: “Ga met elkaar gezamenlijk leren en probeer tot innovaties te komen”. We hebben al vrij snel Leer- en innovatienetwerken (LIN’s) opgezet binnen de geriatrische revalidatiezorg. Zo proberen we te werken aan een goede leercultuur.’ Inmiddels is ook een Onderzoekscommissie opgericht. ‘Daarin participeert ook een vertegenwoordiger van de cliëntenraad. We kijken wat er speelt in de praktijk, waar collega’s mee worstelen. Ook hebben we een training georganiseerd in onderzoeksvaardigheden.’ Hans: ‘Er zijn in de geriatrische revalidatiezorg nog zoveel onderwerpen die doorontwikkeld kunnen worden. Het doel is dat je kwalitatief goede zorg levert, en die kun je altijd verbeteren.’
Kleine stappen
De onderzoekers zijn trots op wat ze al hebben bereikt. Robbert: ‘Dat kunnen kleine, maar zeer waardevolle dingen zijn. Zo hebben de verzorgenden ervoor gezorgd dat er een leuning aan de muur werd bevestigd. Dan kunnen cliënten ook daar oefenen. We kijken hoe we cliënten zoveel mogelijk kunnen betrekken bij onderzoek. En hebben een symposium georganiseerd voor huisartsen.’ Hans: ‘Topcare is daarbij de motor van veel dingen geworden. Alles beschrijven wat je hebt, het analyseren: het geeft iedereen veel energie. Ook is het nu makkelijker om kennis te delen met andere instellingen.’
Duidelijk op de kaart
In de lichte gang van de afdeling Revalidatie zit een oudere vrouw in een rolstoel, geparkeerd in de deuropening van haar kamer. Als Noor van Seijst langsloopt, legt ze even haar hand op de schouder van de cliënt. ‘Ik kom straks nog even langs.’ Ze laat een zitje in de hoek van de gang zien. Twee stoelen, een vaas met bloemen, wat tijdschriften. ‘Dit gaan we nog gezelliger maken.’
Noor is blij met de duidelijkheid die sinds de intrede van Topcare over het onderzoek is gekomen. ‘We nemen met z’n allen de cliënt heel serieus. Het is de cultuur van dit centrum om te willen verbeteren, maar nu staat het ook duidelijk op de kaart. Door de LIN’s wordt iedereen geprikkeld, mensen vinden onderzoek doen nu leuk. Als iemand een vraag heeft – over bijvoorbeeld insuline, of Parkinson, of hoe je een cliënt het beste wast – dan kan er een onderzoek volgen waar meer mensen bij betrokken zijn. Er is daardoor meer diepgang.’