Medewerkers van Topcare-expertisecentrum Topaz Overduin (doelgroep Huntington) en aspirant-lid Saffier (doelgroep Korsakov) hebben de handen ineengeslagen binnen het project ‘Betekenisvol leven in langdurige zorg’. Ze hebben samen de leergang Participatieve Gezondheidszorg gevolgd bij de Haagse Hogeschool met als doel participatie in het verpleeghuis op de agenda te zetten.
De medewerkers delen hun ervaringen en inzichten in een webinar op 15 maart j.l., dat met 61 deelnemers een mooie opkomst heeft. Middagvoorzitter Andries Hiskes, promovendus aan de universiteit van Leiden, opent de middag. Hij vertelt hoe de zorgprofessionals van Saffier en Topaz op creatieve wijze geleerd hoe ze cliënten kunnen betrekken bij de zorg die zij leveren. De medewerkers zijn vervolgens op eigen locatie, samen met cliënten, verschillende verbetertrajecten begonnen.
Bestuurders Saffier en Topaz
Bestuurder Annemiek Overboom van Saffier brengt naar voren hoe samen leren en proberen voor en met cliënten en medewerkers de ouderenzorg op een hoger niveau kan tillen. Het belangrijkste van een goed idee is om het te durven uitproberen. Bestuurder Lia de Jongh van Topaz is het daarmee eens. ‘Leven is het meervoud van lef. Het is goed om te kijken naar wat je doet en of het anders kan, daarbij kan en mag het ook fout gaan. We kijken voortdurend hoe we het leven van mensen met Huntington beter kunnen maken. Niet voor hen maar met hen, het ergst is niet meer van betekenis zijn.’
Pitches verbeterprojecten
Na deze plenaire opening vinden er pitches plaats van de projecten. Achtereenvolgens zijn er de pitches voor De unieke huiskamer (over dit is mijn huis maar hoe maak ik het mijn thuis?), Help, de mantelzorger participeert! (over waar mantelzorgers van het netwerk rondom bewoners met Korsakov behoefte aan hebben), project Mancave (over een samen met bewoners ontwikkelde recreatieruimte), dagbesteding (over hoe cliënten van Topaz Overduin kijken naar dagbesteding) en het Levensboek (over hoe bewoners zich dankzij het levensboek gehoord, gezien en begrepen voelen).
Daarna splitst de groep zich. De verbeterprojecten worden nader toegelicht in verschillende breakout rooms.
Help, de mantelzorger participeert!
De trekker van dit project is Arjan Nugteren, hij ondersteunt bewoners bij Saffier. Het valt hem op hoe betrokken mantelzorgers altijd zijn. Vaak zijn de mantelzorgers de enige schakel met de rest van de familie. Volgens Arjan is het noodzaak om vanuit Saffier aandacht te hebben voor mantelzorgers en waarom ze wel of niet participeren. En niet alleen oog te hebben voor wat ze leveren maar ook wat ze brengen.
Arjen heeft hiertoe vijf mantelzorgers geïnterviewd over hun ervaringen. Een van de mantelzorgers gaf aan soms echte betrokkenheid te missen. Daarachter zit het gevoel niet serieus genomen te worden, en soms disrespect naar de bewoners te ervaren. Een andere mantelzorger gaf aan dat zorgpersoneel het te vaak invult voor de mantelzorger. ‘We moeten voorkomen dat je eigen neushoorn op elk schilderij komt te staan en oog hebben voor elkaars perspectief en onderliggende behoefte.’ En een andere mantelzorger stelde dat erkenning erg belangrijk is. Zich gehoord, gezien en begrepen voelen is van cruciaal belang.
Als rode draad komt bewustwording naar voren. ‘Vraag jezelf af of het wel zo is of dat je het invult voor de ander. En wie wat moet van wie. En vraag jezelf ook af of je objectief bent of dat je je eigen visie plakt op er gebeurt.’
Project Mancave
Mona is activiteitenbegeleider bij de afdeling Domus Nostra, woonlocatie bij Safffier voor mensen met het syndroom van Korsakov. Het viel haar op dat de recreatieruimte hier niet werkelijk biedt waar de bewoners behoefte aan hebben. Er staan bordspelletjes, je kunt biljarten en muziek luisteren, maar verder is de ruimte erg prikkelarm. Zo ontstond het initiatief om alle wensen goed boven tafel te krijgen tijdens de Topcare-scholing.
Met enkele collega’s en vooral met de bewoners zelf is Mona aan de slag gegaan, te beginnen met het maken van een collage van wat ze willen. Naar boven kwamen onder meer luisteren naar hardrock muziek, en poolen in plaats van biljarten. En een van de bewoners heeft op een hoog niveau gedart en zou dat heel graag weer gaan doen. Ook bedachten de bewoners zelf de naam mancave, niet omdat het alleen voor mannen is maar om de stoerheid van de activiteiten te benadrukken, als tegenhanger van knutselen en tekenen.
Mona: ‘De focus ligt vaak op veiligheid van de cliënt. Dat is belangrijk, maar net zo belangrijk is meer eigen regie voor de cliënt en meer zelfstandigheid. Daarmee geef je mensen ook meer eigenwaarde en meer kwaliteit van leven.’ Er is binnen Saffier al een ruimte beschikbaar voor de mancave. Eén bewoner wil de ruimte graag schilderen, een andere wil straks wel huismeester zijn. ‘We zien al verandering in gedrag en dat bewoners verantwoordelijkheden naar zich toetrekken, dus het is nu al een succes.’
Plenaire afsluiting
Het webinar eindigt met een plenaire afsluiting en de vraag ‘Welke inzichten uit dit webinar zou je willen meegeven aan je collega’s?’ Via Mentimeter kunnen alle aanwezigen deze vraag beantwoorden. Het volgende antwoord vat het webinar mooi samen: ‘Zorg dat je steeds in de schoenen van de bewoner gaat staan en bedenkt hoe jij behandeld en verzorgd wil worden. Doe wat ertoe doet door, voor en met degenen om wie het gaat.’