Bijna elk artikel of column over de ouderenzorg begint met alle toekomstige problemen op te noemen: enorme groei van het aantal oudere mensen dat langdurige zorg nodig heeft, gecombineerd met een tekort aan geschikte woningen en te weinig goed opgeleide mensen om de gevraagde zorg en behandeling te kunnen bieden. Ga er maar aan staan!
Robbert Huijsman heeft in zijn fraaie reeks over de verkiezingsprogramma’s voor de aanstaande Tweede-Kamerverkiezingen laten zien dat alle partijen wel aandacht besteden aan deze problemen, maar het vooral zoeken in veelgehoorde kreten als ‘technologische innovatie’, ‘kleinschaligheid’ en ‘cliëntgericht werken’. Dat is zo vanzelfsprekend dat het geen betoog meer behoeft. Wat echter nog vaak ontbreekt is de vraag of specialisatie in de ouderenzorg een van de oplossingen is.
Een Huntington-team voor een Huntington-patiënt
In termen van kennismanagement is ‘specialisatie’ het vermogen om van één iets heel veel te weten, en van de rest maar heel weinig. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want de specialist moet weten waar de grenzen van haar/zijn kennis liggen. En de zorgvrager moet weten bij welke specialist zij/hij moet zijn. Bij een toename van de zorgvraag is het immers zonde van het schaarse aanbod als een complexe zorgvraag moet worden opgelost door een niet-specialist, ofwel door iemand die denkt het ook wel te weten. De risico’s daarvan zien we dagelijks in coronadebatten in de media.
Als een patiënt met de ziekte van Huntington bijvoorbeeld last heeft van moeilijk verstaanbaar gedrag, zal een team dat vooral ervaring heeft met mensen met dementie, in de problemen komen. Zij weten er wel iets van, maar komen er toch niet goed uit. Zij lijden dan onder de hoge werkdruk en vragen al gauw om meer collega’s. Een empathische bestuurder of betrokken Kamerlid zal dan niet snel ‘nee’ durven zeggen. Niemand krijgt graag het verwijt ‘geen hart voor de zorg te hebben’.